Hebr. 3:1-6 | Większy Pośrednik Nowego Przymierza

 

HEBRAJCZYKÓW 3:1–6
 BW:

Przeto, bracia święci, współuczestnicy powołania niebieskiego, zważcie (zwróćcie pilną uwagę, wpatrujcie się..) na Jezusa, posłańca i arcykapłana naszego wyznania, Wiernego temu, który go ustanowił, jak i Mojżesz był wierny w całym domu Bożym. 

Uznany On bowiem został za godnego o tyle większej chwały od Mojżesza, o ile większą cześć ma budowniczy od domu, który zbudował. Albowiem każdy dom jest przez kogoś budowany, lecz tym, który wszystko zbudował, jest Bóg. 

Wszak i Mojżesz był wierny jako sługa w całym domu jego, aby świadczyć (na świadectwo) o tym, co miało być powiedziane, Lecz Chrystus jako syn był ponad domem jego; a domem jego my jesteśmy, jeśli tylko aż do końca zachowamy niewzruszenie ufność i chwalebną nadzieję.

W judaizmie nie ma postaci bardziej czczonej niż Mojżesz, pośrednik starego przymierza. Mojżesz jest tak ściśle związany ze starym przymierzem i prawem starego przymierza, że jego imię może oznaczać stary kodeks prawny i system przymierza. 

Apostoł Paweł, który sam pochodził z żydowskiego środowiska, używa imienia Mojżesza na określenie prawa mojżeszowego w 2 Koryntian 3:15 I aż po dzień dzisiejszy, ilekroć czytają Mojżesza, zasłona leży na ich sercach..

Biorąc pod uwagę miejsce Mojżesza w starym przymierzu, jedynym pewnym sposobem przekonania ludzi, że Jezus jest lepszy niż stare przymierze i lepszy niż judaizm, jest udowodnienie, że Jezus jest większy niż Mojżesz. 

Właśnie to czyni autor Listu do Hebrajczyków w dzisiejszym fragmencie. Zarówno Mojżesz, jak i Jezus — jak czytamy w Hebrajczyków 3:1–6 — byli wierni w domu Bożym, ale Jezus jest większy niż Mojżesz, ponieważ wierność, którą On okazał, była wiernością syna i budowniczego, podczas gdy wierność Mojżesza była wiernością sługi.

Argument w wersetach 1–6 jest łatwy do zrozumienia. Wierność sług w domu jest niezbędna i kluczowa dla ich panów. Ich niewierność może prowadzić do wszelkiego rodzaju problemów. Niemniej jednak, bez względu na to, jak wierny mógłby być sługa, nie jest on właścicielem domu. Nie jest ostatecznym autorytetem w domu. 

Mojżesz był jak doskonały sługa, utrzymujący dom Boży — lud Boży — w dobrym porządku. Jednak Chrystus, członek tego samego domu, jest o wiele lepszy. Jest godny większej chwały i czci niż Mojżesz, ponieważ jest właścicielem i budowniczym domu. 

Tak, Jezus przychodzi jako sługa, ale nie jest zwykłym sługą. Jest rzeczywiście Bogiem, gdyż Syn buduje dom, tak jak Bóg jest budowniczym wszystkiego (zob. w. 4).

Pytanie brzmi zatem: Czy lepiej jest podążać za sługą w domu, czy za budowniczym i właścicielem domu? Odpowiedź jest oczywista. Jeśli ktoś chce uniknąć kłopotów i prosperować w domu, musi podążać za budowniczym i właścicielem domu. 

Jan Kalwin komentuje: „Mojżeszowi powierzono doktrynę, której on sam, wraz z innymi, musiał się poddać; ale Chrystus, choć przybrał postać sługi, jest jednak Panem i Władcą, któremu wszyscy powinni być poddani”. 

Odrzucenie Jezusa na rzecz pośrednika starego przymierza, Mojżesza, byłoby bowiem wielką głupotą. (A to nawet nie uwzględnia faktu, że nie można prawdziwie podążać za Mojżeszem, jeśli nie podąża się również za Chrystusem; zob. Jan 5:46 Gdybyście bowiem wierzyli Mojżeszowi, wierzylibyście także Mnie, ponieważ on o Mnie napisał.).

Podążając za Chrystusem, faktycznie stajemy się domem Bożym (Hebr. 3:6). Opuścić Jezusa oznaczałoby stać się budowlą przeznaczoną tylko do zniszczenia (Mt 7:24–27).

Coram Deo
 Dzisiejszy fragment kończy się stwierdzeniem, że jesteśmy domem Bożym, jeśli wytrwamy w naszej ufności (Hebr. 3:6). 

Jak możemy wiedzieć, że jesteśmy częścią domu, który Bóg buduje i w którym mieszka? Przez wytrwanie w wierze. 

Kto wytrwa w wierze? Ci, którzy są częścią domu Bożego. Trzymajmy się mocno naszego wyznania wiary, wiedząc, że Jezus umożliwi nam to, gdy będziemy nadal Mu ufać.

Do dalszego studium

1 KRONIK 17:1–5
 ZACHARIASZA 6:9–15
 1 TYMOTEUSZA 3:15 Gdyby jednak przyjście moje się odwlokło, to masz wiedzieć, jak należy postępować w domu Bożym, który jest Kościołem Boga żywego, filarem i podwaliną prawdy.

 1 PIOTRA 2:4–8 Przystąpcie do niego, do kamienia żywego, przez ludzi wprawdzie odrzuconego, lecz przez Boga wybranego jako kosztowny. 5 I wy sami jako kamienie żywe budujcie się w dom duchowy, w kapłaństwo święte, aby składać duchowe ofiary przyjemne Bogu przez Jezusa Chrystusa. 6 Dlatego to powiedziane jest w Piśmie: 

Oto kładę na Syjonie kamień węgielny, wybrany, kosztowny,

A kto weń wierzy, nie zawiedzie się. 7 Dla was, którzy wierzycie, jest on rzeczą cenną; dla niewierzących zaś kamień ten, którym wzgardzili budowniczowie, pozostał kamieniem węgielnym, 8 Ale też kamieniem, o który się potkną, i skałą zgorszenia; ci, którzy nie wierzą Słowu, potykają się oń, na co zresztą są przeznaczeni.

_____________

F.F. Bruce w swoim komentarzu do Listu do Hebrajczyków omawia fragment 3:1–6 jako kluczowy moment chrystologicznego porównania Jezusa z Mojżeszem. Podkreśla, że autor listu stosuje typologiczną egzegezę, by pokazać wyższość nowego przymierza.

W wersecie 1 Bruce zwraca uwagę na zwrot „bracia święci, uczestnicy powołania niebieskiego” – adresaci to wierzący Żydzi, uświęceni przez ofiarę Chrystusa, a ich powołanie ma charakter niebiański i eschatologiczny. 

Połączenie dwóch tytułów Jezusa – „wódz” (ἀρχηγός, archēgós) i „arcykapłan” (ἀρχιερεύς, archiereús) – jest unikalne w całym Nowym Testamencie i świadomie skonstruowane przez autora Listu do Hebrajczyków, by ukazać pełnię misji Chrystusa w relacji do ludu Bożego.

1. ἀρχηγός (archēgós) – „wódz”, „założyciel”, „pionier zbawienia”

Znaczenie podstawowe: „ten, który prowadzi”, „przewodnik”, „założyciel” (od ἄρχω – „prowadzić” + ἡγέομαι – „iść na czele”).

Bruce odwołuje się do użycia tego terminu w Dz 3:15 („Wodza życia zabiliście”) i Dz 5:31 („Wodza i Zbawiciela wywyższył Bóg”), gdzie archēgós oznacza Tego, który otwiera drogę zbawienia.

W kontekście Hebr 3:1:

Jezus jest pionierem nowej drogi do Boga – nie przez pustynię (jak Mojżesz), ale przez swoją śmierć i zmartwychwstanie (por. Hebr 2:10: „doprowadzić wielu synów do chwały”).

Bruce: „Archēgós to nie tylko przywódca militarny, ale założyciel nowego porządku zbawienia, który sam przeszedł przez cierpienie, by poprowadzić innych”.

2. ἀρχιερεύς (archiereús) – „arcykapłan”

Tytuł wprowadzony już w Hebr 2:17 („miłosierny i wierny arcykapłan”), rozwinięty w rozdziałach 5–10.

Bruce: Jezus jest arcykapłanem w porządku Melchizedeka (Hebr 5:6, 7:17), nie Aarona – czyli wiecznym, niepowtarzalnym, doskonałym.

Jego kapłaństwo polega na ofierze raz na zawsze (Hebr 7:27) i ciągłym wstawianiu się (Hebr 7:25).

3. Unikalne połączenie: ἀρχηγὸς καὶ ἀρχιερεύς

Dlaczego razem?

Archēgós podkreśla inicjatywę i przewodnictwo w zbawieniu (aspekt apostolski – „posłany”).

Archiereús podkreśla pośrednictwo i ofiarę (aspekt kapłański).

Bruce:


 „Autor łączy te dwa tytuły, by pokazać, że Jezus jest jedynym i wystarczającym Pośrednikiem – nie tylko otwiera drogę (jak Mojżesz), ale sam jest drogą (por. J 14:6) i sam składa ofiarę, która tę drogę umożliwia.”

To kontrast z Mojżeszem:

Mojżesz był przewodnikiem (wódz ludu przez pustynię), ale nie kapłanem (to Aaron).

Jezus łączy obie role w sobie – i to w sposób doskonały, boski.

4. Teologiczne implikacje (wg Bruce’a)

Chrystus jako „Apostoł i Arcykapłan” (w. 1: „wodza i arcykapłana wyznania naszego”) – Jezus jest obiektem wyznania wiary i jego fundamentem.

Wierzący są wezwani do kontemplacji Jezusa w tej podwójnej roli, by:

Ufnie iść za Nim jako Wodzem (archēgós),

Polegać na Nim jako Arcykapłanie (archiereús).

„Jezus to nie tylko kolejny Mojżesz – to Syn nad domem, który nie tylko prowadzi lud, ale sam buduje dom, sam go oczyszcza swoją krwią i sam w nim króluje. 

Połączenie archēgós i archiereús to kwintesencja chrystologii Hebrajczyków: zbawienie przez wcielenie, śmierć i wniebowstąpienie Jednego Pośrednika.”

W wersecie 2 podkreśla wierność Jezusa Bogu Ojcu, porównaną do wierności Mojżesza w całym domu Bożym (na podstawie Lb 12:7). Jednak Mojżesz był jedynie sługą (θεράπων), podczas gdy Jezus działa w randze Syna (υἱός).

W wersetach 3–4 Bruce rozwija analogię architektoniczną: każdy dom ma budowniczego, a Mojżesz należy do domu (ludu Bożego), Jezus zaś jest budowniczym – jako Stwórca i Pan, godzien większej chwały.

W wersecie 5 Mojżesz jako sługa pełnił rolę proroczą – jego wierność była świadectwem o przyszłym objawieniu, czyli o Chrystusie.

W wersecie 6 Bruce akcentuje, że „domem Bożym jesteśmy my” – nowy lud Boży, obejmujący wierzących z Żydów i pogan. 

Warunek „jeśli ufność i chlubę nadziei aż do końca statecznie zachowamy” to ostrzeżenie przed odstępstwem, nie podważające pewności zbawienia, lecz wzywające do wytrwałości jako dowodu autentycznej wiary.

Główne tezy: 

Mojżesz to sługa w domu (tymczasowy), Jezus – Syn nad domem (wieczny). 

Dom Boży to lud Boży: w ST Izrael, w NT Kościół. 

Całość prowadzi do ostrzeżenia w 3:7–19 przed zatwardziałością serca jak na pustyni.

Zastosowanie według Bruce’a: wierzący mają kontemplować Jezusa jako Apostoła i Arcykapłana, by trwać w ufności i nie popaść w niewierność.