R.C.Sproul | Nowe niebo i nowa ziemia Obj.21:1-4

 

Objawienia 21

(1)  I zobaczyłem nowe niebo i nową ziemię. 

Pierwsze niebo bowiem i pierwsza ziemia przeminęły, i nie ma już morza. 

(2)  I zobaczyłem miasto święte, Nowe Jeruzalem, które zstępuje z nieba od Boga, przygotowane jak panna młoda, przystrojona dla swojego męża. 

(3) I usłyszałem donośny głos od tronu, jak mówił: 

Oto miejsce przebywania Boga z ludźmi, i będzie mieszkał z nimi. 

Oni będą Jego ludem, a On, ich Bóg, będzie Bogiem z nimi. 

(4)  I otrze wszelką łzę z ich oczu, 

i śmierci już nie będzie ani żałoby, 

ani krzyku, ani bólu już nie będzie, 

bo pierwsze rzeczy przeminęły. 

Dennis Johnson, pisząc o 21 rozdziale Księgi Objawienia w swoim komentarzu Triumph of the Lamb (Triumf Baranka), stwierdza: 

„Cały ten przerażający konflikt dotyczył zazdrosnej miłości boskiego Oblubieńca do swojej oblubienicy, miłości tak zazdrosnej, że będzie walczył ze wszystkimi, którzy się pojawią, aby mieć ją tylko dla siebie, miłości tak ofiarnej, że poświęca swoje życie, aby chronić ją przed każdym zagrożeniem i wrogiem”. 

Przerażające obrazy wojny, szarańczy, smoków i wszelkich innych zagrożeń, które poprzedzają dzisiejszy fragment, nie są głównym punktem Księgi Objawienia. 

Wizje Jana prowadzą raczej do tego momentu, w którym całkowity cel Bożych sądów zostaje osiągnięty poprzez odnowienie wszechświata i ludu Bożego.

Prorocy Starego Testamentu oczekiwali dnia, w którym Jerozolima zostanie odbudowana, a miasto i jego mieszkańcy zostaną uświęceni (Iz 65:18; Ez 40–48; Za 14:10). 

Dzisiejszy fragment pokazuje nam, że to nowe Jeruzalem nie jest spełnieniem dosłownej odbudowy tego ziemskiego miasta – choć być może jest to również jego częścią. 

Zamiast tego nowe Jeruzalem pochodzi z nieba, „przygotowane jak oblubienica przystrojona dla swego męża” (Obj. 20:2). Odnosi się to oczywiście do oblubienicy Chrystusa, ludu Bożego, zgromadzenia wierzących z każdego pokolenia (19:6–10; Ef. 5:22–33). 

Syn Boży przyszedł na ziemię, aby nabyć tę oblubienicę swoją krwią, aby odkupić ją od skazy grzechu i pojąć ją za swoją żonę na zawsze. 

W trakcie całej Księgi Objawienia – wskazującej na wszystkie wydarzenia historii – Jezus nie dopuścił, aby Jego Kościołowi stała się jakakolwiek ostateczna krzywda, ale zachował go dla tej chwili, najwspanialszego ślubu, jaki kiedykolwiek miał miejsce.

Narzeczona zstępuje z nieba, co oznacza, że jej czystość i samo istnienie zawdzięcza wyłącznie Bogu. Nie zstępuje jednak do świata zepsutego przez grzech. 

Zamiast tego wraz z nią pojawia się nowe niebo i nowa ziemia, świat wolny od wszelkiego smutku, bólu, chorób i śmierci (Obj. 21:1–4). 

Spełnia to oczywiście wielką wizję nowego stworzenia z Księgi Izajasza 65–66. Ludzkość zrujnowała pierwsze stworzenie, ale Bóg nie pozostawił wszystkich ludzi w ich grzechu. 

Zamiast tego odkupił swoich wybranych i obdarzy nas doskonałym nowym stworzeniem (zob. także Rz 8).

A co najważniejsze, miejsce zamieszkania Boga będzie wśród ludzi (werset 3). Wielką nadzieją ludu Pańskiego jest to, że Bóg będzie mieszkał wśród nich i obcował z nimi twarzą w twarz. Ten dzień z pewnością nadejdzie i nie możemy się doczekać, aż się pojawi.

Coram Deo

Świadomość, że istnieje przyszłe nowe stworzenie, wolne od wszelkich kłopotów, pomaga spojrzeć na trudności tego życia z odpowiedniej perspektywy. 

Nie umniejszając naszym przeciwnościom i cierpieniom, nadejście nowego nieba i nowej ziemi oznacza, że problemy te pewnego dnia ustaną. Nie będzie już obecności grzechu ani wokół nas ani złych pragnień i myśli w nas. 

Pomaga nam to wytrwać w wierze i przypomina, że nawet najlepsze rzeczy w życiu są jedynie ubogim przedsmakiem błogości, która będzie nas czekała po powrocie Chrystusa.

Do dalszego studiowania

Izajasza 11:6–9 eku

Wtedy wilk będzie przebywał z barankiem, lampart leżał razem z koźlęciem, cielę, młody lew i wół będą razem, a mały chłopiec będzie je prowadził. Krowa będzie paść się z niedźwiedzicą, ich młode będą leżeć razem. Lew jak wół będzie jadł słomę, niemowlę będzie się bawić przy norze kobry, dziecko położy rękę na kryjówce żmii. Nie będą czynić zła ani zniszczeń na całej Mojej świętej górze, bo kraj napełni się poznaniem PANA, tak jak morze wypełnia się wodą.

1 Piotra 5:10–11

A Bóg wszelkiej łaski, Ten, który w Chrystusie powołał was do swojej wiecznej chwały, po waszych krótkotrwałych cierpieniach, sam was udoskonali, utwierdzi, umocni i postawi na twardym gruncie. Jego jest moc na wieki. Amen. 

2 Piotra 3:11–13

Skoro to wszystko zostanie zniszczone, to jacy wy powinniście być w świętym postępowaniu i pobożności, oczekując przyjścia dnia Boga i starając się je przyspieszyć. Z powodu tego dnia niebiosa płonąc, zostaną zniszczone, a żywioły rozpłyną się w ogniu. Ale my, zgodnie z Jego obietnicą, oczekujemy nowych niebios i nowej ziemi, w których mieszka sprawiedliwość.

Objawienia 3:7–13

________________

Komentarz G. K. Beale do Objawienia 21,1-4

G. K. Beale - interpretuje Objawienie 21,1-4 jako kulminację eschatologicznej wizji nowej stworzenia. 

Podkreśla, że tekst nie jest czystą futurologią, ale wezwaniem do życia w świetle Bożego królestwa już teraz, z naciskiem na aluzje do Starego Testamentu (OT) jako klucza do interpretacji. 

Kontekst strukturalny i ogólny

- **Miejsce w strukturze Objawienia**: Wersety 21,1-22,5 opisują "nowe stworzenie i udoskonalony Kościół w chwale" – to finałowa sekcja, kontrastująca z poprzednimi wizjami sądu (np. 20,11-15). 

Beale widzi tu paralelę do struktury prorockiej (np. Iz 65-66; Ez 40-48), gdzie nowa rzeczywistość jest "nowym Edenem" – restauracją raju utraconego przez grzech (Rdz 3). Wizja zaczyna się od "nowego nieba i nowej ziemi", co symbolizuje całkowitą regenerację kosmosu po ostatecznym pokonaniu zła (por. 20,11, gdzie stare niebo i ziemia "uciekają").

- **Perspektywa eschatologiczna**: To nie destrukcja i rekreacja ex nihilo (z niczego), ale **odnowa i oczyszczenie** istniejącej stworzenia (por. Rz 8,19-23). Stare stworzenie "minęło" (gr. *apēlthan*, implikujące odejście, nie unicestwienie), a nowe jest "kainē" (nowe jakościowo, świeże, nie tylko chronologicznie). Beale podkreśla, że to wizja ostatecznej chwały Kościoła jako społeczności wierzących, nie literalnego miasta, ale symbolu ludu Bożego w wiecznym przymierzu.

Werset po wersecie: 

1. **W. 1: "I ujrzałem nowe niebo i nową ziemię, bo pierwsze niebo i pierwsza ziemia przeminęły, i morza już nie ma."**

   - **Egzeza**: "Ujrzałem" (gr. *eidon*) wskazuje na wizję prorocką, podobną do Iz 65,17 ("Oto Ja stwarzam nowe niebiosa i nową ziemię"). "Nowe" (kainē) kontrastuje ze "starym" (palaios), symbolizując eschatologiczną transformację – niebo i ziemia stają się jednym, zjednoczonym królestwem Boga (por. Iz 66,22). Brak morza (*kai hē thalassa ouk estin eti*) to aluzja do chaosu i zła (morze jako symbol buntu w ST: Ps 74,13-14; Iz 27,1 – Lewiatan; Ap 13,1 – bestia z morza). W nowej rzeczywistości chaos jest pokonany; morze znika, bo nie ma już oddzielenia między świętym a nieczystym.

   - **Teologia**: To spełnienie obietnicy z Izajasza – Bóg odnawia stworzenie, by było wolne od klątwy grzechu (Rdz 3,17-19). Beale łączy to z chrystologią: Chrystus jako Baranek (Ap 5) inicjuje tę odnowę przez swoje zwycięstwo.

   - **Zastosowanie**: Dla wierzących to zachęta do wytrwałości – obecne cierpienia (Ap 6-19) są tymczasowe; nowe stworzenie jest "już, ale jeszcze nie" (inaugurowane przez zmartwychwstanie Chrystusa).

2. **W. 2: "I [ujrzałem] święte miasto, nowe Jeruzalem, zstępujące z nieba od Boga, przygotowane jak oblubienica przyozdobiona dla męża swego."**

   - **Egzeza**: "Święte miasto" to metafora Kościoła (nie literalne miasto), zstępującego "z nieba" – symbol unii nieba i ziemi (por. Ez 40-48, gdzie nowa świątynia zstępuje). "Nowe Jeruzalem" aluduje do Iz 52,1; 61,10 i Ez 43,2 (Boża chwała wypełnia miasto). "Oblubienica" (gr. *nymphē*) łączy się z motywem małżeństwa (Ap 19,7-9; Ef 5,25-32) – Kościół jako czysta, przygotowana wspólnota.

   - **Teologia**: Beale podkreśla eklezjologię: Nowe Jeruzalem to lud Boży (Żydzi i poganie), udoskonalony w chwale, wolny od bałwochwalstwa (kontrast z Babilonem jako nierządnicą, Ap 17-18). Zstępowanie wskazuje na Bożą inicjatywę – Bóg schodzi do swego ludu, jak w Edenie (Rdz 2-3).

   - **Zastosowanie**: Jak nasze codzienne życie odzwierciedla tę "oblubieniczą" czystość?

3. **W. 3-4: "I usłyszałem donośny głos mówiący od tronu: «Oto przybytek Boga z ludźmi: i zamieszka Bóg z nimi, i będą oni jego ludem, a on będzie Bogiem ich. I otrze Bóg z ich oczu wszelką łzę, i śmierci już [od tej chwili] nie będzie. Ani żałoby, ni krzyku, ni trudu już [od tej chwili] nie będzie. Bo pierwsze rzeczy przeminęły»."**

   - **Egzeza**: Głos "od tronu" (gr. *phōnē megalē apo tou thronou*) to proklamacja anielska lub Boża, aluzja do Lv 26,11-12 ("Postawię przybytek mój pośród was... będę chodził między wami") i Ez 37,27 (nowe przymierze). "Przybytek" (skēnē) to tabernakulum/szkoła – Bóg mieszka z ludem bezpośrednio, bez pośredników. W. 4 cytuje Iz 25,8 ("Położy kres śmierci na zawsze... otrze łzy z oblicza wszystkich") i Iz 35,10 (koniec żałoby).

   - **Teologia**: Kulminacja historii zbawienia – spełnienie przymierza abrahamowego (Rdz 17,7: "Będę Bogiem twoim") i dawidowego. Śmierć, ból i lament "przemijają" (gr. *apēlthan*, jak w w. 1), bo grzech jest pokonany (por. 1 Kor 15,26). Beale widzi tu eschatologiczną beatyfikację: wierzący w glorii, wolni od przekleństwa (Ap 22,3).

   - **Zastosowanie**: To pociecha dla prześladowanych (kontekst Apokalipsy: prześladowania za Domicjana). Beale zachęca: Żyjmy jak obywatele nowego stworzenia, odrzucając strach przed śmiercią (por. J 11,25-26).

Teologiczne wnioski i znaczenie

- **Nowa stworzenie jako odnowa**: Beale podkreśla, że wizja to nie ucieczka do nieba, ale Boża regeneracja całego kosmosu – ziemia staje się "niebiańska" (por. 2 P 3,13). Kościół jest mikrokosmosem tej rzeczywistości już teraz (Ef 2,19-22).

- **Aluzje do ST jako klucz**: Prawie każde słowo czerpie z proroków (ok. 60% Apokalipsy to echa ST). Beale argumentuje, że ignorowanie tego prowadzi do błędów (np. literalizm futurystyczny bez kontekstu).

- **Praktyczne refleksje**: W skróconym komentarzu Beale dodaje "Suggestions for Reflection": Jak ta wizja motywuje do świętości? Jak radzimy sobie z "łzami" tu i teraz, wiedząc o ostatecznym pocieszeniu?

- **Krytyka i siła**: Beale unika preteryzmu (całość jako AD 70) czy czystego futurystycznego milenaryzmu, integrując przeszłość, teraźniejszość i przyszłość. Jego egzeza jest techniczna (greka, semityzmy), ale teologicznie bogata – pokazuje, jak Apokalipsa zachęca Kościół do nadziei w cierpieniu.

____________________

Poniżej przedstawiam porównanie komentarza G.K. Beale’a do Objawienia 21,1-4 z eschatologią N.T. Wrighta. 

### 1. Interpretacja „nowego nieba i nowej ziemi” (Obj 21,1)

- **G.K. Beale**:

  - Widzi to jako eschatologiczną regenerację kosmosu, nie destrukcję ex nihilo.

  - „Nowe” (gr. *kainē*) oznacza jakościową odnowę (aluzje do Iz 65,17; 2 P 3,13).

  - Brak morza symbolizuje pokonanie chaosu i zła (Iz 27,1; Ps 74,13-14).

  - Wizja kontrastuje z sądem (Ap 20,11-15) i przywraca Eden (Rdz 2-3).

  - Podkreśla ciągłość między obecnym a nowym stworzeniem, zapoczątkowanym przez zmartwychwstanie Chrystusa (*Revelation*, s. 1040-1048).

- **N.T. Wright**:

  - Również podkreśla odnowę, a nie unicestwienie stworzenia (*Surprised by Hope*, s. 131-133).

  - Obj 21 to „małżeństwo nieba i ziemi” – Bóg odnawia świat materialny (Rz 8,19-23).

  - Brak morza to usunięcie barier między Bogiem a ludem, nie literalna geografia (*Revelation for Everyone*, s. 182-185).

  - Nowe stworzenie zapoczątkowane przez zmartwychwstanie Jezusa.

- **Podobieństwa**:

  - Obaj odrzucają dualistyczną „ucieczkę do nieba”, widząc odnowę stworzenia.

  - Podkreślają ciągłość między „już” (zmartwychwstanie) a „jeszcze nie” (eschaton).

- **Różnice**:

  - Beale skupia się na symbolice ST (np. morze jako chaos/Lewiatan) i technicznej egzegezie (greka, semityzmy).

  - Wright unika detali ST, kładąc nacisk na narrację odkupienia, dostępną dla szerszego grona odbiorców.

### 2. Nowe Jeruzalem jako oblubienica (Obj 21,2)

- **G.K. Beale**:

  - Nowe Jeruzalem to metafora Kościoła (Żydzi i poganie), zstępującego z nieba.

  - Symbol unii Boga z ludem (aluzje do Iz 52,1; Ez 40-48).

  - „Oblubienica” (gr. *nymphē*) kontrastuje z Babilonem (Ap 17-18), wskazując na czystość Kościoła w chwale (Ef 5,25-32).

  - Zstępowanie podkreśla Bożą inicjatywę (*Revelation*, s. 1049-1054).

- **N.T. Wright**:

  - Nowe Jeruzalem to odkupiony lud Boży, ale też odnowiony świat, w którym Bóg mieszka (*Revelation for Everyone*, s. 186-188).

  - „Oblubienica” to Kościół, ale w szerszym sensie – odkupiona ludzkość zjednoczona z Bogiem.

  - Ziemia staje się Bożą świątynią, gdzie ludzie współtworzą z Bogiem (*Surprised by Hope*, s. 148-150).

- **Podobieństwa**:

  - Obaj widzą Nowe Jeruzalem jako symbol Kościoła i Bożej obecności w relacji przymierza (motyw małżeństwa).

- **Różnice**:

  - Beale koncentruje się na eklezjologii i aluzjach ST (np. Ez 43).

  - Wright podkreśla uniwersalną odnowę, łącząc wizję z ludzką odpowiedzialnością za świat (np. ekologia, sprawiedliwość).

  - Beale bardziej techniczny, Wright narracyjny i inkluzywny.

### 3. Boża obecność i koniec cierpienia (Obj 21,3-4)

- **G.K. Beale**:

  - Kulminacja przymierza (Lv 26,11-12; Ez 37,27): Bóg mieszka bezpośrednio z ludem (gr. *skēnē*, przybytek).

  - Otrarcie łez i koniec śmierci (Iz 25,8) to spełnienie obietnic ST i zwycięstwo Chrystusa (1 Kor 15,26).

  - Wizja jako pociecha dla prześladowanych (kontekst Domicjana) i wezwanie do świętości (*Revelation*, s. 1055-1060).

- **N.T. Wright**:

  - Boża obecność (*skēnē*) to „Bóg zamieszkujący świat” – niebo zstępuje na ziemię (*Revelation for Everyone*, s. 188-190).

  - Koniec łez i śmierci to skutek zmartwychwstania, pokonującego „ostatniego wroga” (1 Kor 15,26).

  - Nadzieja na sprawiedliwość i uzdrowienie inspiruje chrześcijan do działania (np. walka z ubóstwem; *Surprised by Hope*, s. 122-127).

- **Podobieństwa**:

  - Obaj łączą w. 3-4 z przymierzem i zwycięstwem nad śmiercią przez zmartwychwstanie.

  - Widzą wizję jako pociechę i źródło nadziei.

- **Różnice**:

  - Beale bardziej pastoralny w kontekście prześladowań I w., z naciskiem na ST i egzegezę.

  - Wright akcentuje aktywne zaangażowanie chrześcijan w świat (misja, sprawiedliwość społeczna).

### 4. Metoda interpretacji

- **G.K. Beale**:

  - Ekletyczne podejście redemptive-historical idealist: łączy idealizm (symbolika walki dobra ze złem), historycyzm (kontekst historyczny) i futurystykę (eschaton).

  - Silna analiza greki, semityzmów i aluzji ST.

  - Nacisk na strukturę literacką Apokalipsy (*Revelation*, s. 48-49).

- **N.T. Wright**:

  - Narracyjno-teologiczne podejście: Objawienie jako kulminacja biblijnej opowieści o odkupieniu.

  - Minimalna analiza greki; nacisk na zmartwychwstanie i odnowę stworzenia.

  - Unika spekulacji futurystycznych (np. milenaryzm), traktując wizję jako „obraz nadziei” dla teraźniejszości (*Surprised by Hope*, s. 19-25; *Revelation for Everyone*).

- **Podobieństwa**:

  - Obaj odrzucają dosłowny futurystyczny milenaryzm, widząc wizję jako symbol nadziei zakorzeniony w zmartwychwstaniu.

- **Różnice**:

  - Beale jest techniczny, akademicki, z naciskiem na ST i kontekst I w.

  - Wright narracyjny, popularyzujący, łączący eschatologię z etyką i misją.

  - Beale bardziej „wewnątrzbiblijny”, Wright bardziej „kulturowy”.

### 5. Zastosowanie praktyczne

- **G.K. Beale**:

  - Zachęta do wytrwałości w cierpieniu (kontekst prześladowań) i życia w świetle królestwa.

  - Refleksje pastoralne: „Jak odzwierciedlamy czystość oblubienicy?” (*Shorter Commentary*, s. 447-451).

  - Wizja motywuje do świętości i nadziei.

- **N.T. Wright**:

  - Eschatologia jako wezwanie do działania: chrześcijanie są „współpracownikami” w odnowie świata (sprawiedliwość, ekologia, misja).

  - W *Surprised by Hope* (s. 200-211) wzywa do „budowania królestwa” przez sztukę, politykę, pomoc ubogim.

  - Nowe stworzenie kontynuuje obecne wysiłki Kościoła.

- **Podobieństwa**:

  - Obaj widzą wizję jako motywację do życia w wierze i nadziei.

- **Różnice**:

  - Beale koncentruje się na indywidualnej świętości i wytrwałości w prześladowaniach.

  - Wright kładzie nacisk na szerszą misję Kościoła w świecie, z odpowiedzialnością społeczną i kulturową.

### Wnioski teologiczne

- **Wspólne motywy**:

  - Obaj odrzucają dualizm („ucieczka do nieba”), widząc Obj 21,1-4 jako odnowę stworzenia przez zmartwychwstanie Chrystusa.

  - Podkreślają przymierze, Bożą obecność i zwycięstwo nad śmiercią.

  - Wizja jest nadzieją dla Kościoła, łączącą „już” i „jeszcze nie”.

- **Różnice**:

  - Beale oferuje techniczną egzegezę, z naciskiem na ST, eklezjologię i kontekst historyczny.

  - Wright prezentuje narracyjną, inkluzywną wizję, łącząc eschatologię z etyką i misją społeczną.

- **Uzupełniająca wartość**:

  - Beale dostarcza głębokiej analizy biblijnej dla studiujących Pismo.

  - Wright czyni eschatologię przystępną, inspirując do aktywnego zaangażowania w świat.

  - Razem: Beale pokazuje „dlaczego” i „jak” wizja jest zakorzeniona w Piśmie, Wright – „co to oznacza” dla misji chrześcijan.